Blancpain: Tri vijeka mehaničke izvrsnosti

Kratka istorija najstarijeg svjetskog proizvođača satova i njihovog legendarnog ronilačkog modela

Swatch je ponovo podigao prašinu u svijetu horologije sa novom kolaboracijom, ovaj put sa najstarijim brendom u svijetu satova – Blancpain. Više o novoj kolaboraciji i modelima koji su predstavljeni pisao je Strahinja u tekstu Swatch x Blancpain je stigao!
Ja sam pak odlučio iskoristiti ovu Swatch maniu i napisati kratku istoriju brenda Blancpain, ali i malo predstaviti njihov najpoznatiji model Fifty Fathoms.

Kažem ’’kratku istoriju’’, jer ako bi se detaljno posvetili ovom brendu istoriju od gotovo tri vijeka ne bi pokrilo ni 10ak tekstova.

Istorija brenda Blancpain se može pratiti sve do 1735. godine kada je Jehan-Jacques Blancpain osnovao radionicu za izradu satova unutar svoje kuće u mestu Villeret. Iako se ovaj datum smatra za početak poslovanja Jehan-Jacques Blancpaina, moguće je da se časovničarskim poslom bavio i ranije. 1735 je godina kada se prvi put pominje Jehan-Jacques Blancpain kao urar iz mjesta Villeret, logično je zaključiti da se ovim poslom bavio i prije nego što je upisan u arhive, ali zvanično 1735. godina se uzima kao početak brenda Blancpain.

Od zvaničnih početaka u XVIII vijeku, pa sve do 30-ih godina XX vijeka Blancpain je bio porodični biznis koji su vodili Jehan-Jacques i njegovi potomci.

Praunuk osnivača Jehan-Jaques Blancpaina – Frédéric-Louis Blancpain je vodio porodični posao početkom XIX vijeka, te je odlučio da Blancpain transformiše iz tradicionalne radionice majstora u industrijski posao sposoban za masovnu proizvodnju. Frédéric-Louis Blancpain je predstavio i značajnu inovaciju u industriji satova kada je dotadašnju tehnologiju zamijenio sa cylinder escapement sistemom krunice.

Sve do 1932. godine kompanija je bila u vlasništvu osnivačke porodice, ali porodično vođenje kompanije Blancpain se završava 1932. godine kada je Frédéric Emile Blancpain preminuo, a njegova jedina kći Berthe-Nellie nije imala interes za industriju satova.

Kompaniju u tom trenutku preuzimaju najbliži saradnici prethodnog vlasnika Betty Fiechter i André Léal. Betty Fiechter je vrlo značajno ime u industriji satova i jedna od najvažnijih ličnosti u istoriji brenda Blancpain. Mlada naučnica se priključila kompaniji Blancpain kada je imala samo 16 godina, a ubrzo su njene odgovornosti u Blancpainu rasle, postavši šef proizvodnje i razvoja. Frédéric-Emile je imao toliko poverenja u Betty Fiechter te je obučavao za upravljanje kompanijom u kojoj je kasnije postala i direktor što je izuzetno dostignuće za ženu u to vrijeme. Zbog specifičnih zakona u Švicarskoj, promjenom vlasništva moralo se promijeniti i ime kompanije, te je od momenta preuzimanja kompanija poslovala pod nazivom Rayville S.A., succ. de Blancpain – “Rayville” je anagram imena Villeret.

Betty Fiechter je ostala direktor kompanije svo do 50-ih godina XX vijeka kada se kompaniji priključio njen nećak Jean-Jacques Fiechter koji je u Blancpain donio novu energiju i viziju.

Jean-Jacques Fiechter je imao ključnu ulogu u razvoju Fifty Fathoms, prvog modernog ronilačkog sata na svijetu koji je debitovao 1953. godine. Fiechter je ostvario saradnju sa francuskim vojnim roniocima koju je kasnije iskoristio kao ulaznicu u svijet vojne industrije, ali nije se ograničio samo na vojsku, već i na profesionalnu i civilnu upotrebu. Najpoznatiji korisnici Fifty Fathoms su zasigurno čuveni morski istraživač Jacques Cousteau (Žak Kusto) i njegov tim.

Od 1953. godine, Blancpain Fifty Fathoms je postao referentna tačka za sve ronilačke satove.

70-e godine XX vijeka sa kvarcnom revolucijom su bacile u problem industriju satova, a na ovo nije ostao imun ni Blancpain. Finansijske poteškoće su dovele do toga da kompaniju preuzima Jacques Piguet 1983. godine.

Blancpain od 1983. godine, pa sve do 1992. godine posluje pod kapom kompanije Frédéric Piguet, da bi od 1992. godine obe kompanije preuzela SMH (Swiss Corporation for Microelectronics and Watchmaking Industries) koja kasnije prerasta u Swatch Grupaciju.

Swatch Grupa je i danas vlasnik brenda i kompanije Blancpain.

Tokom tri vijeka postojanja Blancpain je ostao vjeran izradi mehaničkih satova sve do danas i ponose se svojom izjavom: “Since 1735, there has never been a quartz Blancpain watch.”

Blancpain Fifty Fathoms – prvi moderni diver

Blancpain sa ponosom ističe činjenicu da je prvi moderni ronilački sat predstavljen svijetu upravo od strane ove kompanije.

Blancpain Fifty Fathoms je predstavljen 1953. godine i smatra se prvim modernim ronilačkim satom koji je bio opremljen jednosmernim bezelom rotirajućim sa ronilačkom/timer skalom.

Najveće zasluge za stvaranje ovog modela idu Jean-Jacques Fiechteru tadašnjem direktoru Blancpaina koji je ujedno bio i stravstveni ronilac. Jedna kritična situacija koju je imao prilikom zarona dovela je do ideje za stvaranje vremenskog instrumenta prilagođenog roniocima.
Prilikom jednog zarona na dubini od 50 metara Fiechter je otkrio da mu ponestaje vazduha. Morao je isplivati, ali da bi to učinio sigurno morao je napraviti zaustave sa vremenskim intervalima radi dekompresije. Preživjevši ovu situaciju shvatio je to kao upozorenje da mora biti svjestan vremena provedenog pod vodom i obaveznih dekompresionih zaustava. Na osnovu ovog iskustva, Fiechter je postavio kriterijume za ronilački sat: očigledno mu je bio potreban vodootporan sat, drugi zahtjev koji je postavio bio je sistem za mjerenje vremena urona.

Sve kriterijume koje je Fiechter postavio Blancpain je uspješno ispunio te je rođen prvi pravi instrument za mjerenje vremena tokom ronjenja. Vodootpornost je riješena dvostrukim zaptivanjem krunice. Čak i kada bi krunica bila izvučena, sat bi ostao vodootporan zahvaljujući drugom zaptivanju.
Mjerenje vremena je omogućeno uz pomoć rotirajućeg bezela za mjerenje vremena urona. Da bi se izbjeglo pomjeranje bezela, osmišljen je mehanizam za zaključavanje bezela. Da bi ga okrenuo, nosilac sata morao je pritisnuti bezel sa tri prsta i tako rotirati.

Kako bi dodatno obezbjedio vodootpornost, Fiechter je odlučio da sat bude automatski čime bi se minimiziralo habanje sistema zaptivanja krunice koji bi inače bili izloženi svakodnevnom ručnom navijanju.

Sa prečnikom od 41 mm, ovaj jedinstveni sat nazvan je Fifty Fathoms (napominjem da je Fathoms, a ne Phantoms), što se odnosilo na dubinu na koju je sat bio vodootporan, izraženu u fathomima. Fathom je stara mjerna jedinica u imperijalnom i američkom sistemu koja je jednaka 6 stopa (1,8288 metara) i koristi se posebno za mjerenje dubine vode. Iako fathom nije međunarodna standardna jedinica, niti je u međunarodnom sistemu jedinica, najčešće se koristi za mjerenje dubine u engleskom govornom području. Fifty (50) fathoms odgovara približno 91,45 metara/300 stopa, što je tada bila maksimalna dubina koja se mogla dostići sa kiseonikom koji su ronioci imali na raspolaganju.

Ova vodootpornost od 91,45 metara/300 stopa je ujedno i vodootpornost modela iz kolaboracije Swatch x Blancpain.

Dizajn i karakteristike koje je osmislio i predstavio Blancpain sa modelom Fifty Fathoms postali su standard modernih ronilačkih satova koje viđamo i danas. Bez osnova koje je Blancpain postavio moderni ronilački satovi bi možda otišli u skroz drugom smijeru.

U vrijeme kada je Blancpain predstavljao Fifty Fathoms, francuska vojna mornarica (tačnije njihova jedinica za ronjenje) je tražila sat koji će zadovoljiti stroge vojne kriterijume i ekstremne uslove. Kako u to vrijeme ni jedan sat na tržištu nije zadovoljio postavljene uslove, istražujući model koji bi zadovoljio vojne standarde francuska mornarica je stupila u kontakt sa Fiechterom te su izvršili testiranje novog modela. Godinu dana nakon testriranja, francuski borbeni ronioci su iskazali svoje zadovoljstvo novim modelom koji je zvanično uvršten u njihovu opremu.

Nakon toga Blancpain je imao cilj da Fifty Fathoms uvedu kao standardnu opremu jedne od najvećih mornarica svijeta, američku.
Zahtjevi američke mornarice su bili još veći nego francuski, te su zahtijevali da svaki model ima indikator vlage koji mora biti sigurno pričvršćen na brojčaniku na vidljivom mjestu i ne smije uticati na kretanje kazaljki.
Fiechter je imao pametno rješenje, postavio je brojčanik sa malim dvobojnim diskom – svijetloplavim na jednoj polovini i crveni na drugoj. U slučaju prodiranja vlage, plava polovina diska bi promijenila boju u crvenu. Dakle, kada bi ronilac dobio svoj sat za misiju, ako bi plava boja dobro izgledala na disku, mogao bi nositi sat sa sigurnošću da prethodno nije bio kompromitovan.

Novi model je nosio naziv MIL-SPEC 1 Fifty Fathoms. Od trenutka kada je MIL-SPEC 1 postao dio standardne opreme američke mornarice, otvorio se put za isporuku i ostalim svjetskim vojnim jedinicama.

Možda i najveću promociju Fifty Fathoms divera uradio je najpoznatiji podvodni istraživač Jacques Cousteau (Žak Kustoa) i njegov tim prilikom svojih podvodnih istraživanja, ali i prilikom snimanja filma nagrađenog Oskarom “The Silent World” (Le Monde du silence) 1956. godine.

Nakon velikog uspjeha kod vojske i profesionalaca Fifty Fathoms je pronašao svoj put i među civilnim i amaterskim roniocima.

Još jedan model iz Fifty Fathoms serije treba pomenuti, a to je takozvani “NoRad“. Prvi modeli Fifty Fathoms su imali kazaljke i indekse tretirane radioaktivnim materijalima kako bi se osigurala optimalna vidljivost pod vodom. Sredinom 1960-ih Blancpain predstavio nove modele bez radioaktivnih materijala koji su na ciferu imala svijetložutu i crvenu oznaku “No Radiations” postavljenim u velikom formatu na poziciji 6.

Između 1980. i 2000. godine, razvoj Fifty Fathoms-a je uglavnom bio stavljen na čekanje. Blancpain je radio na razvoju i promociji drugih kolekcija kao što su Villeret, a Fifty Fathoms nije dobijao pažnju koju je zasluživao. Međutim, to se promijenilo 2002. godine kada je Marc A. Hayek, koji je i sam strastveni ronilac, preuzeo funkciju izvršnog direktora brenda.
Hayek je odlučio da ponovo oživi Fifty Fathoms kolekciju te je 2003 predstavio Fifty Fathoms 50. godišnjicu koristeći sličan stil brojčanika kao originalni model iz 1953. godine sa velikim brojevima na 3, 6, 9 i 12 časova koji je imao vodootpornost do 300 metara.

U poslednjih 20 godina, Blancpain je predstavio ne samo neke izuzetno robusne ronilačke satove poput Fifty Fathoms X Fathoms, modele u titaniumu, nego i neke nevjerovatno lijepe modele Fifty Fathoms inspirisane vintage dizajnom, kao što je No Rad. Limited Edition i Ocean Commitment.

Danas je Blancpain poznat kao jedan od najprestižnijih proizvođača luksuznih mehaničkih satova u svijetu. Njihova kolekcija obuhvata širok spektar stilova i komplikacija, od klasičnih modela inspirisanih tradicijom do visoko komplikovanih satova koji predstavljaju vrhunac švicarske horologije.

Njihova Fifty Fathoms linija i dalje ostaje jedan od najpoznatijih i najcjenjenijih ronilačkih satova na svijetu, odražavajući nasljeđe inovacije i kvaliteta koje je započelo sa Jean-Jacquesom Fiechterom i njegovim legendarnim Blancpain Fifty Fathoms modelom iz 1953. godine.

Nadam se da sam vam u ovom tekstu približio ovaj slavni brend i u što je moguće kraćem tekstu približio istoriju samog brenda, ali i njihovog najpoznatijeg modela. Za više informacija, posetite zvanični sajt i otkrijte svijet Blancpain satova.